Za usługodawcę na gruncie art. 2 pkt 6 ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną z dnia 18 lipca 2002 r. (t.j. z 2017 r., poz. 1219)* uważa się osobę fizyczną, osobę prawną albo jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, która prowadząc, chociażby ubocznie, działalność zarobkową lub zawodową, świadczy usługi drogą elektroniczną.
Na usługodawcy ciążą obowiązki informacyjne, które powinny być zaprezentowane w nieodpłatnie udostępnionym usługobiorcy regulaminie – usługodawca musi przekazać usługobiorcy informacje przed zawarciem umowy. Usługobiorca nie jest związany postanowieniami regulaminu, które nie zostały mu wcześniej udostępnione do pozyskania, odtwarzania i utrwalania.
Postanowienia regulaminu przedstawiają ogólne warunki umów i technicznych aspektów świadczenia usług. Zgodnie z przepisem art. 8 ust. 3 uŚUDE, regulamin określa w szczególności:
- rodzaje i zakres usług świadczonych drogą elektroniczną;
- warunki świadczenia usług drogą elektroniczną, w tym:
- wymagania techniczne niezbędne do współpracy z systemem teleinformatycznym, którym posługuje się usługodawca,
- zakaz dostarczania przez usługobiorcę treści o charakterze bezprawnym;
- warunki zawierania i rozwiązywania umów o świadczenie usług drogą elektroniczną;
- tryb postępowania reklamacyjnego.
Jest to jednak wyłącznie przykładowe wyliczenie, czego dowodzi sformułowanie ,,w szczególności”. Regulamin powinien uwzględniać także obowiązki informacyjne nałożone na usługodawcę na mocy art. 5 uŚUDE, takie jak wyraźne, jednoznaczne i bezpośrednio dostępne informacje o adresach elektronicznych usługodawcy oraz imieniu, nazwisku, miejscu zamieszkania czy firmie, jej siedzibie i adresie. Usługodawca jest obowiązany zapewnić usługobiorcy także dostęp do aktualnej informacji o:
- szczególnych zagrożeniach związanych z korzystaniem z usługi świadczonej drogą elektroniczną;
- funkcji i celu oprogramowania lub danych niebędących składnikiem treści usługi, wprowadzanych przez usługodawcę do systemu teleinformatycznego, którym posługuje się usługobiorca.
Usługodawca świadczy usługi drogą elektroniczną zgodnie z regulaminem (art. 8 ust. 4 uŚUDE). W stosunkach pomiędzy przedsiębiorcą a konsumentem postanowienia regulaminu podlegać będą kontroli sądowej pod kątem zakazu kształtowania postanowień w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami i rażąco naruszający interesy konsumentów [art. 23a i n. ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów z dnia 16 lutego 2007 r. (t.j. z 2017 r., poz. 229**)]. Brak realizacji przez usługodawcę obowiązku określenia i udostępnienia regulaminu świadczenia usług drogą elektroniczną może wypełniać znamiona stosowania praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów (art. 24 ust. 1 uOKiK).
Jak wykryć klauzule niedozwolone?
Regulamin powinien być tak skonstruowany, by jasno i zrozumiale ukazywał usługobiorcy jego prawa i obowiązki. Postanowienia nieprecyzyjne interpretuje się na korzyść konsumenta.
Pomocny w tym względzie jest jednak także rejestr klauzul niedozwolonych, gdzie uwzględnione są postanowienia umowne uznane za niedozwolone prawomocnym wyrokiem Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (SOKiK) przed 17.04.2016 r. Rejestr znajduje się pod adresem:
http://uokik.gov.pl/rejestr_klauzul_niedozwolonych2.php
Dla wyszukania klauzul niedozwolonych z zakresu usług świadczonych drogą elektroniczną pomocne będzie wpisanie ,,w lupkę” fraz takich jak: usługi internetowe czy handel elektroniczny lub znalezienie powołanych sformułowań w kolumnie Uwagi.
Po 17.04.2016 r. rozstrzygnięcia w nowych sprawach, dotyczące stosowania niedozwolonych postanowień wzorców umów mają źródło w decyzji Prezesa UOKiK i publikowane są w bazie decyzji na stronie internetowej Urzędu pod adresem: https://decyzje.uokik.gov.pl/bp/dec_prez.nsf.
* zwanej dalej: uŚUDE
** zwanej dalej: uOKiK