Przedpłata to powszechna metoda stosowana, by potwierdzić ustalenia między stronami, które umówiły się na realizację transakcji. Biorąc pod uwagę powszechny dostęp do płatności online, istotną kwestią jest, czy przedpłatę można zapłacić przelewem.
Czym różnią się formy dokonywania przedpłaty: zaliczka i zadatek?
Przedpłata to kwota, która jest wpłacana po zawarciu umowy z dostawcą lub usługodawcą. Stanowi jedynie część wartości zamówienia i jest wnoszona przed sfinalizowaniem transakcji. Przedpłata ma na celu potwierdzenie ustaleń zawartych między stronami. Jest również potwierdzeniem, że zakup zostanie dokonany w określonym terminie. Przedpłatę można wnieść w formie zaliczki lub zadatku.
Zaliczka jest częścią ceny i niejako pierwszą ratą opłaty. Jeśli druga strona (dostawca lub usługodawca) nie dotrzyma warunków umowy, zaliczka podlega zwrotowi w pełnej wysokości. Nie ma w tym wypadku znaczenia, kto zrywa zawartą umowę. Zaliczka nie stanowi również zabezpieczenia dla umowy, a jej wysokość i termin wpłaty ustala się indywidualnie.
Nieco inaczej wygląda sytuacja w przypadku zadatku. W umowie musi znaleźć się zapis o jego wysokości. Ustaloną kwotę należy wpłacić podczas podpisywania dokumentu. Rozwiązanie umowy za porozumieniem stron powoduje zwrot zadatku w pełnej wysokości. Realizacja umowy oznacza, że zadatek wlicza się na poczet ceny. Opłata całkowita zostaje w związku z tym pomniejszona o ustaloną w umowie kwotę zadatku. W przypadku rozwiązania umowy przez jedną ze stron istotne znaczenie ma, która z nich podjęła stosowne kroki. Jeśli z realizacji postanowień wycofuje się strona dająca zadatek, wpłacona kwota przepada na rzecz biorącej. W odwrotnej sytuacji to biorący zadatek jest zobowiązany do jego oddania w podwójnej wysokości.
W jakich sytuacjach może być dokonywana przedpłata?
Przedpłaty najczęściej wymaga się w przypadku rezerwacji noclegu lub wycieczki. O pieniądze z góry chętnie proszą również ekipy remontowe i budowlane. Najczęściej wpłacana jest wtedy zaliczka w wysokości określonej między stronami. Zadatek obowiązuje, gdy umowę zawiera się w formie aktu notarialnego, na przykład przy zakupie domu, mieszkania lub samochodu. Do tej pory obowiązkiem wnoszącego zadatek było jego wpłacenie w gotówce w momencie zawierania umowy. Wyrok Sądu Najwyższego w sprawie małżonków Anny i Tomasza H., dotyczący wręczenia przez nich zadatku w formie przelewu internetowego, może stanowić istotny przełom w upowszechnieniu przelewów przy dokonywaniu przedpłaty.
Czy zadatek lub zaliczkę można zapłacić przelewem?
Zdaniem Sądu Najwyższego przy interpretacji przepisów Kodeksu Cywilnego należy wziąć pod uwagę współczesne realia obrotu pieniężnego. Jako wręczenie sumy pieniędzy (dokonanie przedpłaty) można potraktować również przelanie określonej kwoty na konto kontrahenta, tak jak w przypadku Anny i Tomasza H. – firmy wykonującej meble kuchenne. Sąd Najwyższy określił także, że zadatek powinien stanowić niewielki ułamek świadczenia. Inny jest przypadek Agnieszki Ł., która pożyczyła znajomemu kwotę 26 tysięcy euro. Badając tę sprawę, Sąd Apelacyjny uznał, że przedstawione przez nią potwierdzenie dokonania przelewu jest wystarczającym dowodem na to, że między stronami mogło dojść do zawarcia umowy pożyczki. Sąd powołał się na orzecznictwo Sądu Najwyższego i uznał komputerowe potwierdzenie przelewu za wystarczające do uprawdopodobnienia dokonania czynności prawnej. Jednocześnie przedstawiony przez Agnieszkę Ł. dokument – potwierdzenie przelewu – został zaklasyfikowany podczas apelacji jako początek dowodu na piśmie.
Udana apelacja Agnieszki Ł. pokazuje, że potwierdzenie przelewu wydrukowane z rachunku bankowego może stanowić dowód w sprawie sądowej. Sprawa Anny i Tomasza H. zaś, że polskie sądy biorą pod uwagę zmiany zachodzące we współczesnym obrocie gotówkowym i nie pozostają obojętne na upowszechnienie przelewów internetowych.